Ի՞նչ կարժենա Ալիեւի «լյապը»

Ի՞նչ կարժենա Ալիեւի «լյապը»

Իրանի նախագահ Ռայիսի հետ Իսլամական համագործակցության կազմակերպության Տաշքենդի գագաթնաժողովի շրջանակներում հանդիպմանը Իլհամ Ալիեւը դիվանագիտական «լյապ» թույլ տվեց, երբ հայտարարեց, որ Զանգելանի Աղբենդ բնակավայրի մոտ կամրջի կառուցումը կծառայի Հյուսիս-հարավ միջազգային տրանսպորտային միջանցքի երկրորդ ուղեանցմանը: Խոսքը վերաբերում է Սանկտ-Պետերբուրգը հնդկական Մումբային կապելու մեգածրագրին, որ չի կայանա, եթե Ադրբեջանը Ռուսաստանին միջանցք չտրամադրի: Այս փուլում համաձայնություն, ըստ երեւույթին, կայացել է: Բայց մինչեւ վերջերս նշվում էր միջանցքի մեկ երթուղի՝ Մախաչկալա-Բաքու-ադրբեջանական Աստարա-իրանական Աստարա-Ռեշտ: Ալիեւը Տաշքենդում հայտարարեց, որ դիտարկվում-նախատեսվում է նաեւ երկրորդը՝ Մախաչկալա-Բաքու-Հորադիզ-Աղբենդ-Իրան: Նոյեմբերի 15-ին ԱՄՆ փոխպետքարտուղար Օ՛Բրայանը, երեւի, հենց այդ հեռանկարի նկատամամբ է Իրանի հետ կոմունիկացիոն նախագծերի հարցով «կշտամբել» Ադրբեջանին: Բաքուն հակադարձեց, որ տարածաշրջանի երկրների հետ հաղորդուղիների նախագծումն իր ինքնիշխան իրավունքն է: Ռուսաստանը գոնե հրապարակային արձագանք չհնչեցրեց: Ըստ երեւույթին, Մոսկվայի համար դեռեւս պարզ չէր Իրանի դիրքորոշումը: Այսօր Իրանի արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական ներկայացուցիչ Նասեր Քանանին հայտարարել է, որ ամերիկացիները միջամտում են իրենց չվերաբերող հարցերի: Իրանցի դիվանագետը նաեւ ասել է, որ ԱՄՆ-ը պետք է վերջ տա տարածաշրջանի ներքին գործերին միջամտությանը եւ անցյալի փորձից դասեր քաղի: ԱՄՆ-ը դժգոհ է Իրան-Ադրբեջան համագործակցությունից, Իրանի ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչն ինչու՞ է խնդիրն ընդհանրացնում: Ըստ էության, ԱՄՆ-ի խնդիրը Հյուսիս-հարավ տրանսպորտային միջանցքն է: Պարզ ասած՝ այն, որ Ադրբեջանը սպասարկում է ԱՄՆ-ի աշխարհաքաղաքական շահերին հակոտնյա օրակարգ: Ալիեւն, իհարկե, դիվանագիտական ,,լյապ,, թույլ չէր տա, եթե չունենար սպասելիք, որ Իրանը կճանաչի սեպտեմբերի 19-ի ահաբեկչական պատերազմի հետեւանքով նոր իրավիճակը՝ ստատուս քվոն: Թեհրանն ընդունել է, որ «Ղարաբաղը վերադարձել է իր պատմական տարածքը»: Ռուսաստանը շատ որաշակիորեն նպաստել է դրան, Թուրքիան՝ բացահայտ աջակցել: ԱՄՆ-ը, Ֆրանսիան եւ Եվրամիությունը կատարվածը պաշտոնապես էթնիկ զտումներ չեն ճանաչել, բայց գնահատում են, որ Լեռնային Ղարաբաղ կա, նրա հայ բնակչությունը տեղահանվել է պատերազմի հետեւանքով: Այս փուլում Ադրբեջանի հետ ԱՄՆ-ի խնդիրները, իհարկե, Հայաստանի նկատմամբ Ալիեւի ագրեսիվ պահվածքով եւ Արցախի հայաթափմամբ չեն պայմանավորված: Խորքում ռուս-ադրբեջանական համագործակցությունից անհանգստությունն է: ՌԴ զորախումբը մնում է Լեռնային Ղարաբաղում: Եթե Ալիեւը ռուսներին «վռնդի» Արեւմուտքը կմոռանա՞ Արցախի հայաթափումը: Իսկ եթե Պուտինը որոշի չհեռանա՞լ, իսկ Իրանը հայտարարի կամ հասկացնի, որ, այո «Ղարաբաղը վերադարձել է իր պատմական տարածք, բայց դա ամենեւին էլ թուրքական-ադրբեջանական չէ, պարսկակա՞ն է»: