ՀՀ ԱԺ պատգամավոր, Հայաստանի Ամերիկյան Համալսարանի դասախոս Նարեկ Մկրտչյանը զրուցել է Կենտրոնական Ասիայի  Արևելյան -Չինական մանկավարժական համալսարանի  (ECNU) կենտրոնի տնօրենի տեղակալ Վան Հայդունի հետ: Քաղաքական գիտությունների դոկտոր, ավագ գիտաշխատող,  գործարար, հասարակական գործիչ : Ռուս-չինական բարեկամության ընկերության կենտրոնական խորհրդի անդամ, ռուս-չինական բարեկամության ընկերության Օրյոլի մասնաճյուղի նախագահի առաջին տեղակալ: «Ռուսաստանի և Չինաստանի դերը հյուսիս-արևելյան Ասիայում անվտանգության ապահովման հարցում » գրքի հեղինակն է (Մոսկվա, 2004 թ.): -Ինչպես հայտնի է, «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» և դրա հիմնական բաղադրիչը ՝ «Թվային մետաքսի ճանապարհը» չինական խոշորագույն նախագծերից են: Կիսվեք ձեր գաղափարներով այն մասին, թե ինչպես COVID-19- ը կարող է արագացնել և ընդլայնել այս ծրագրի զարգացումը: -Իսկապես, «Թվային Մետաքսե Ճանապարհը» , «Մեկ գոտի, մեկ ուղի» նախաձեռնության կարևոր և հիմնական բաղադրիչն է: Քանի որ թվային տեխնոլոգիաներն արդեն դարձել են մեր կյանքի էական մասը, շատ մարդիկ այլևս չեն կարող ապրել առանց ինտերնետի կամ սմարթֆոնի:   Իսկ  «Թվային Մետաքսե Ճանապարհը» նախագիծը կապահովի գերարագ և անվտանգ ինտերնետ հասանելիություն և բարձրորակ բջջային ծածկույթ մասնակից երկրների տարածքում:  Համաձայն եմ, որ COVID-19- ը կարող է արագացնել և ընդլայնել «Թվային Մետաքսե Ճանապարհի»   նախագծի զարգացումը: Ինչպես տեսնում ենք, այսօր աշխարհում շարունակվում է կորոնավիրուսային համաճարակի տարածումը, որն արդեն փոխել է հասարակությունն ու մարդկանց  ապրելակերպը: Շատ երկրներում խիստ կարանտինային միջոցառումներ են իրականացվել,  կամ դեռևս ձեռնարկվում են, սահմանափակված է մարդկանց տեղաշարժը, դպրոցներն ու համալսարանները փակ են, ցուցահանդեսներն ու գիտաժողովները չեղյալ են հայտարարվել, բայց թվային տեխնոլոգիաների շնորհիվ աշխարհը ամբողջովին կանգ չի առել.  հեռավար ուսուցում, տեսաֆիլմեր, առցանց առևտուր`  այս ամենը ցույց է տալիս հեռահաղորդակցություն և թվային տեխնոլոգիաների  զարգացման կարևորությունն ու անհրաժեշտությունը: Կարծում եմ, որ կորոնավիրուսային պանդեմիայի  ավարտից հետո շատ երկրներ էլ ավելի մեծ  ներդրումներ կկատարեն թվային տեխնոլոգիաների զարգացման մեջ: -«Մեծ Մետաքսի ճանապարհը» կապում էր Չինաստանը և Բյուզանդական կայսրությունը, և այս ուղին անցնում էր Հայաստանի տարածքով, իսկ հայերը  այս առևտրային համակարգի մի մասն էին : Հայերը  գլոբալ ազգի մաս էին կազմում: Ի՞նչ եք կարծում, հայերը կկարողանան վերականգնել իրենց նախկին կարգավիճակը `միանալով «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» ծրագրին: -«Մեծ Մետաքսի ճանապարհը» մարդկության պատմության մեջ ամենահայտնի առևտրային ուղին է, որը կապում է Չինաստանը Եվրոպայի հետ , և իսկապես այդ ուղին անցնում էր Հայաստանի տարածքով: Որպես հին  և առևտրի գործում գիտակ ժողովուրդ  հայերը  շատ կարևոր դեր են ունեցել այդ ժամանակահատվածում: Եվ այսօր էլ մենք տեսնում ենք, որ ոչ միայն Հայաստանում, այլ նաև Ռուսաստանում, Ամերիկայում, Եվրոպայում շատ խոշոր և հաջողակ հայ գործարարներ  ակտիվ  զբաղվում  են բիզնեսով: Կկարողանան արդյոք  հայերը վերականգնել իրենց նախկին կարգավիճակը`  դժվար է այս պահին ասել, քանի որ դա կախված է հայ ժողովրդի ցանկությունից: Բայց կարող եմ ասել, որ «Մեկ գոտի, մեկ ճանապարհ» նախաձեռնությանը միանալը զգալի օգուտներ կբերի հայ ժողովրդին: Եվ այս հարթակը հիանալի հնարավորություն է տալիս ցույց տալու հայ ժողովրդի տաղանդը: Վստահ եմ, որ հայերը կարևոր դեր կունենան  այս նախաձեռնության մեջ և կզբաղեցնեն  իրենց  արժանի  տեղը: -Ի՞նչ դասեր քաղեց Չինաստանը կորոնավիրուսային վարակի դեմ պայքարի իր փորձից: -Այսօր արդեն կարելի է ասել, որ Չինաստանում կորոնավիրուսի դեմ պայքարը գրեթե ավարտված է, համեմատած այլ երկրների հետ:  Չինաստանը ավելի հաջող պայքարեց  կորոնավիրուսային պանդեմիայի դեմ:  Թեև ի սկզբանե Չինաստանի կառավարությունը նույնպես պատրաստ չէր կորոնովիրուսի  համաճարակի հանկարծակի բռնկմանը, կարճ ժամանակահատվածում Չինաստանի կառավարությունը գիտակցեց այս վարակի լրջությունը, անմիջապես ձեռնարկեց աննախադեպ միջոցներ, փակեց 58 միլիոն բնակչություն ունեցող  Հուբեյի նահանգը և կարանտին հայտարարեց: Տեղաշարժն ամբողջ երկրում խիստ սահմանափակ էր: Չնայած սկզբում նրաց քննադատեցին  որոշ երկրներ, որտեղ  հետագայում  նույնպես  ստիպված էին եղել ձեռնարկել նույն միջոցառումները:  Այսօր, ինչպես հայտնի է, նման կոշտ միջոցները դրական արդյունք  են տվել  : Չինաստանի  փորձը ցույց է տալիս, որ համաճարակի հաղթահարումը  կախված է կառավարության վճռականությունից և գործողությունից , ինչպես նաև ժողովրդի համերաշխությունից:  Ուզում եմ շեշտել, որ Չինաստանը այն երկիրն է, որն ամեն գնով պայքարում էր համաճարակի դեմ. Չինաստանի իշխանությունների համար բնակչության կյանքն ամենից կարևոր է: -Ի՞նչ եք կարծում կորոնավիրուսի և դրա դեմ պայքարի արդյունքում կվերանայվի մարդկային հարաբերությունների հարացույցը: Արդյո՞ք  դա կհանգեցնի գլոբալիզացիայի դանդաղեցմանը, կամ հակառակը ՝ կարագացնի այն: -Ամբողջ աշխարհում կորոնավիրուսային պանդեմիայի բռնկումից հետո, ցավոք, ոչ բոլոր երկրներն են ճիշտ միջոցառումներ ձեռնարկել: Որոշ երկրների առաջնորդների  և քաղաքական գործիչների պահվածքի և հայտարարությունների պատճառով այս երկրներում նկատվում է խտրականության, ազգայնամոլության և ռասիզմի աճ, ինչը լրջորեն բարդացրեց երկկողմ և միջազգային հարաբերությունների զարգացումը: Որոշ երկրներ, բախվելով մարդկությանն ուղղված  գլոբալ սպառնալիքին, չեն գնացել համերաշխության և համագործակցության, այլ քննադատել և մեղադրել են միմյանց :  Այնպես որ, բնականաբար, աճում է միմյանց նկատմամբ անվստահությունը: Ես կարծում եմ, որ COVID-19- ը արդեն լուրջ հարված հասցրեց համաշխարհային տնտեսությանը, ոչնչացրեց մատակարարման գլոբալ ցանցերը: Այսպիսով, սա, բնականաբար, դանդաղեցնում է գլոբալիզացիայի գործընթացը, բայց չի դադարեցնի  այն: Այժմ շատ երկրներ արդեն մտածում են գլոբալիզացիայի գործընթացը կարգավորելու մասին :  Սա հիմնականում վերաբերում է այն ապրանքներին, որոնք ռազմավարական բնույթ են կրում, ինչպիսիք են անհատական ​​պաշտպանիչ սարքավորումները, բժշկական  սարքավորումների  որոշ տեսակները և այլն: -Ի՞նչ եք կարծում, ավանդական  բժշկությունը, որով Չինաստանը միշտ հայտնի է եղել, ի վիճակի է հաղթահարել նման վարակները: - Դժբախտաբար, այսօր չկա և դեռ չի հայտնաբերվել  կորոնովիրուսի դեմ  համընդհանուր պրեպարատ  կամ դեղամիջոց: Իրականում, կորոնովիրուսին հաղթելը կախված է մարդու իմուն համակարգից:  Սա է տարեց հիվանդների մոտ մահացության բարձր  ցուցանիշների պատճառը: Եվ այս դեպքում չինական ավանդական բժշկությունը օգնում և ամրապնդում է մարդու իմունինտետը :  Սա  շատ օգտակար է այն հիվանդների համար, որոնց վիճակը ծայրահեղ  ծանր  չէ:  Իսկ երբ  հիվանդը ծայրահեղ  վիճակում է , բժշկական միջամտություն  և արհեստական  շնչառության սարքերի անհրաժեշտություն է լինում: Չինացի բժիշկների փորձը  ցույց է տալիս, որ չինական ավանդական բժշկության օգնությամբ հիվանդների ծանր  կամ ծայրահեղ ծանր վիճակի   հավանականությունը  զգալիորեն  պակասում է` նվազեցնելով   մահացությունը: