Համբուրգում Հայաստանի ու Ադրբեջանի համար տրվել է նոր մեկնարկ
10:00 | 2016-12-10
Համբուրգում ԵԱՀԿ արտգործնախարարական հավաքի շրջանակում Ղարաբաղյան հակամարտության գործընթացի քննարկումները, որ սպասվում էին վերջին շաբաթների առաջնագծում լարվածության մեծացման ֆոնին, ըստ էության աչքի չընկան առանձնապես անսպասելի կամ վճռորոշ որոշումներով կամ հայտարարություններով: Համբուրգի հանդիպումից հետո շարունակեց բաց մնալ հարցը, թե արդյոք մոտ ապագայում տեղի կունենա Սարգսյան-Ալիև երրորդ հանդիպումը, որն այդպես էլ չի կայանում առաջին երկուսից ` Վիեննայից և Սանկտ Պետերբուրգից հետո: Միևնույն ժամանակ, Համբուրգում հայտարարություն տարածեցին ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ երկրների արտաքին գործերի նախարարները, որում զուտ բովանդակային առումով նորություն իհարկե չկա, սակայն, որի տոնայնությունն ընդհանուր առմամբ հիմք է տալիս եզրակացնելու, որ գործընթացը գտնվում է որոշակի «մեռյալ կետում», և արտգործնախարարների հայտարարությունը վկայեց, որ փորձեր են արվում այն «մեռյալ կետից» շարժելու համար, լարվածության գեներացիա թույլ չտալու նպատակով:
Միևնույն ժամանակ այդ հանգամանքը վկայում է, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների միջև պահպանվում են իրավիճակի զարգացման շուրջ սկզբունքային անհամաձայնությունները, մասնավորապես հրադադարի պահպանման միջազգային մեխանիզմների ներդրման հարցում: Դրա մասին, ըստ էության, խոստովանել է նաև Ռուսաստանի արտաքին գործերի նախարար Լավրովը, իհարկե չմանրամասնելով, թե հատկապես ում միջև և ինչ դետալների շուրջ են տարաձայնությունները, կամ ընդհանրապես դրանք դետալների շուրջ են, թե առավել խոշոր ու սկզբունքային: Առանցքային հարցը իհարկե այն է, թե վերջին շաբաթների լարվածության ավելացման ֆոնին Համբուրգը արդյոք նպաստելու էր իրավիճակի որոշակի լիցքաթափման, կամ գոնե էլ ավելի չմեծացման և արդեն ավելի մասշտաբային ռազմական բախումների չվերսկսմանը:
Երեք արտգործնախարարությունների հայտարարությունը հուշում է, որ գոնե այդ հարցում նրանք ունեն ընդհանուր շահագրգռություն, և ապրիլյան զարգացումների կրկնությունը նրանց համար անընդունելի է հավասարապես: Այդ համատեքստում դիտարժան է այն հիշեցումը, որ նրանք անում են ապրիլյան զարգացումներում վայրագությունների վերաբերյալ: Եվ թեև չի նշվում Ադրբեջանի անունը, սակայն շեշտվում է, թե իրենք «գիտեն վայրագությունների մասին»: Իսկ այն, որ դրանք կատարել է Ադրբեջանը, գիտեն բոլորը և կան դրանց իրեղեն բազմաթիվ ապացույցներ: Եվ այս հանգամանքը, իհարկե, մի կողմից կրկին առաջ է բերում հարցը հավասարության նշանի մասին, մյուս կողմից, իհարկե, հստակ է Ադրբեջանին սաստող բավական թափանցիկ ակնարկը, որ անում են երեք արտգործնախարարները: Միով բանիվ, Համբուրգի քննարկումները ցույց տվեցին, որ գործընթացը կարծեք թե կրկին ավելի շուտ մտել է դիրքային պայքարի փուլ, և այդ պայքարը պետք է տեղի ունենա ոչ միայն դրսում, այլ նաև ներսում:
Եվ սա նշանակում է, որ հսկայական նշանակություն ունեն Հայաստանում և առաջիկա ընտրական գործընթացները, և դրանց թափանցիկությունն ու ազատությունը, և ընդհանրապես Հայաստանի կառավարման ադյունավետության բարձրացումը` սկսած առաջնագծում անվտանգության միջոցառումներից, մինչև տնտեսական զարգացումներում ազատականության, մրցակցայնության, Հայաստանի ներդրումային միջազգային գրավչության հարցերը: Սակայն, այս մասին պետք է ոչ թե խոսել, ելույթներ ունենալ, այլ գործել, ընդ որում հնարավորինս արագ և հնարավորինս մասշտաբային: Անվտանգության մասշտաբային սպառնալիքներ չունենալու համար, հարկավոր է երկրում ունենալ մասշտաբային բարեփոխումներ, բայց գործնական մակարդակում՝ ոչ թե հռետորական: Խոսելով կարելի է խաբել սեփական հասարակությանը, սակայն հնարավոր չէ խաբել միջազգային հանրությանը: Այստեղ որոշումները կայացվում և իրողությունները ձևավորվում են շատ կոնկրետ գործերի հիման վրա, որ մասնավորապես տվյալ պարագայում կանեն Հայաստանն ու Ադրբեջանը:
Այս տեսանկյունից, Համբուրգում ըստ էության գիծ քաշվեց երեք արտգործնախարարների հայտարարությամբ և տրվեց նոր մեկնարկ, որը սակայն առանձնահատուկ է նրանով, որ հաղթողը չի լինելու նա, ով կգերազանցի մյուսին: Հաղթողը լինելու է նա, ով կհամապատասխանի սահմանված նշաձողին, իսկ դա ներկայումս աշխարհակարգի տրանսֆորմացիայի բարդ և ծավալուն պրոցեսն է, որտեղ ձևավորվում է նոր` տեխնոլոգիական աշխարհը, անվտանգության նոր համակարգով, որտեղ հաջողակ և անվտանգ լինելու են այն պետությունները, որոնք կհանդիսանան այդ աշխարհի և անվտանգության այդ համակարգի ոչ թե սպառողներ, և անգամ խնամակալություն ակնկալողներ, այլ այդ աշխարհի համար արդյունք նորարար ստեղծողներ: Հայաստանն ունի այդ պոտենցիալը լիուլի, պարզապես դրան զուգահեռ ունի այն մսխողներ` լիուլի: Խնդիրը երկրորդից ազատվելն է: